Ομιλία του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου του ΚΙΝΑΛ κ. Κώστα Σκανδαλίδη στη συζήτηση του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Οικονομικών «Κύρωση της Απόφασης (ΕΕ, ΕΥΡΑΤΟΜ) 2020/2053 του Συμβουλίου της 14ης Δεκεμβρίου 2020 για το σύστημα των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για την κατάργηση της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ και άλλες διατάξεις».
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, είναι λίγο δύσκολο μετά τον κ. Βαρουφάκη να ακολουθήσει κανείς τον ίδιο ειρμό και να κάνει τις ίδιες διαπιστώσεις ή τις αντίθετες διαπιστώσεις. Γι’ αυτό εγώ το γενικό σχόλιο για την υπόθεση που έχει σχέση με τη βία θα το κάνω στο τέλος.
Βρισκόμαστε σε μια πραγματικά πολύ κρίσιμη περίοδο για την πορεία, όχι μόνο των ελληνικών, αλλά και των ευρωπαϊκών πραγμάτων. Τις προάλλες πληροφορηθήκαμε ότι μια σύνοδος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπεται για το μέλλον, για το 2022 και το 2023, για να συζητήσει τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βάζοντας τους στόχους της πολιτικής, την κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον, την ευρωπαϊκή οικονομία για τις ανάγκες όλων των χωρών και την κοινωνική δικαιοσύνη. Όλα αυτά θα τεθούν σε μια συζήτηση από τώρα και για τα επόμενα δύο χρόνια.
Η διαπίστωσή μου είναι ότι η ταχύτητα με την οποία κινείται η Ευρώπη είναι εκτός τόπου και χρόνου. Οι διαδικασίες που δρομολογούνται δεν συμβαδίζουν χρονικά με τις τεκτονικές αλλαγές που συντελούνται αυτήν την εποχή. Οι προοδευτικές δυνάμεις έχουν χρέος να δώσουν μια μεγάλη μάχη να επιταχυνθούν οι διαδικασίες και να θέσουν τα θέματα στη σωστή τους διάσταση. Η Ευρώπη έχει ανάγκη από αλλαγή της ίδιας της συνθήκης, γιατί η εποχή του Μάαστριχτ οδηγήθηκε μέσα από όλη αυτήν την πορεία των τελευταίων δεκαετιών στο τέλος της.
Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτό που συζητάμε σήμερα, η πάγια διεκδίκηση της θεαματικής αύξησης των ιδίων πόρων της Ένωσης και της δικαιότερης κατανομής τους. Τα ποσοστά που συζητούμε και που αποφάσισε η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν απαντούν στο πρόβλημα με επάρκεια. Η κατανομή πρέπει να γίνεται ταυτόχρονα σε δύο στόχους και κατευθύνσεις: Και να ενισχύσει συνολικά την Ένωση ως οικονομική οντότητα στον παγκόσμιο ανταγωνισμό και να στοχεύει ταυτόχρονα στην άρση των συνεπειών της άνισης ανταλλαγής ανάμεσα στο νότο και τον βορρά σχηματικά, να προωθεί με άλλα λόγια τη σύγκλιση των επιπέδων ανάπτυξης.
Το ερώτημα είναι, λοιπόν, πώς συνδυάζεται η επιτάχυνση των διαδικασιών ολοκλήρωσης με τη λεγόμενη εμβάθυνση. Και εδώ βρίσκεται, κατά τη γνώμη μας, η στρατηγική αντιπαράθεση στον ευρωπαϊκό χώρο για τα επόμενα κρίσιμα χρόνια της πορείας της Ένωσης. Η αύξηση από το 1,23% στο 1,40% για πιστώσεις και πληρωμές και η αύξηση από το 1,29% στο 1,46% για ανάληψη υποχρεώσεων ουσιαστικά προσθέτει τους πόρους για την αντιμετώπιση της πανδημίας και του Ταμείου Ανάκαμψης.
Για να καταλάβουμε τα μεγέθη και τη σύγκρισή τους, για το 2021 η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει έναν προϋπολογισμό 164 δισεκατομμύρια ευρώ για αναλήψεις υποχρεώσεων και 166 δισεκατομμύρια σε πληρωμές με ένα συνολικό ΑΕΠ 15 περίπου τρισεκατομμύρια ευρώ. Η δε Aμερική, που είναι μια ομοσπονδιακή οργάνωση -ας πούμε- μιας χώρας, έχει για ένα αντίστοιχο ΑΕΠ 23,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, 3.863 δισεκατομμύρια δολάρια στις αναλήψεις και 4.829 δισεκατομμύρια δολάρια στις πληρωμές. Μπορείτε να διανοηθείτε τον μελλοντικό κόσμο, τον πολυπολικό κόσμο, την Ευρώπη να μπορεί να σταθεί σ’ αυτήν τη διαδικασία, αν δεν επιταχύνει τις εξελίξεις στο εσωτερικό της; Και μιλάω για όσους έχουν μια εμπιστοσύνη και πιστεύουν στην ευρωπαϊκή ιδέα και ότι θα πρέπει σ’ αυτόν τον κόσμο της νέας εποχής, τον παγκοσμιοποιημένο, να υπάρξουν ισχυροί πόλοι και να μπορέσει η Ευρώπη να δώσει μια προοδευτική απάντηση στην εξέλιξη συνολικότερα των λαών της και των κοινωνιών στον κόσμο.
Πρέπει, λοιπόν, για τη χώρα μας και για τις προοδευτικές δυνάμεις η εθνική διεκδίκηση της αύξησης των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάθε στιγμή, κάθε χρόνο, να έχει μόνιμο και μαχητικό χαρακτήρα.
Θυμάμαι ότι όταν ήμουν στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και συζητούσαμε την ΚΑΠ που σήμερα ισχύει, όταν ζήτησα να αυξηθεί αυτή η διαδικασία, με παρέπεμψαν στον προϋπολογισμό. Κι όταν επέμεινα, η Υπουργός τότε της Γερμανίας μου απάντησε: «Να πας στους Υπουργούς Οικονομικών να τους πείσεις ότι πρέπει να αυξήσουν τον προϋπολογισμό». Αυτό δείχνει σε ποια κατάσταση βρίσκεται σήμερα η Ευρώπη σε σχέση με την παγκόσμια κατάσταση.
Σ’ αυτό το πλαίσιο βέβαια ακόμη κι έτσι η ωφέλεια είναι σημαντική για τη χώρα, γιατί παίρνουμε πολύ συγκεκριμένους πόρους. Μπορεί να προστέθηκαν απλά οι δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας και των έκτακτων καταστάσεων που γέννησε, όμως αν είμαστε συνεπείς με το ότι θεωρούμε την εισροή των πόρων του Ταμείου θετική ασφαλώς και εμείς δεν μπορούμε να αρνηθούμε να ψηφίσουμε το συγκεκριμένο κομμάτι του νόμου και είναι εμφανές. Να μη θυμίσω την περιβόητη γελοιογραφία του αείμνηστου Κυπριανού: «Ό,τι πάρουμεν, καλόν είναι». Αλλά δεν είναι αυτή η λογική. Η λογική είναι ότι πρέπει να αξιοποιήσουμε την ιστορική ευκαιρία που δίνεται στη χώρα.
Όμως αν θέλουμε να μιλάμε πραγματικά για μια καινούργια κατάσταση, πρέπει να μιλάμε και για προοδευτική προοπτική της Ευρώπης, πρέπει να μιλάμε σε αυτό το επίπεδο και να μη χάνουμε τον στρατηγικό στόχο.
Κύριε Υπουργέ, με αφορμή τη συζήτηση αυτού του νομοσχεδίου θα έπρεπε μιας που μιλάμε για αυτά, να ανοίξει και η κουβέντα για το σχέδιο που κατέθεσε η ελληνική Κυβέρνηση για την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Σημειώνεται στην αιτιολογική έκθεση ότι η Ελλάδα μέσω της δέσμης πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και το Ταμείο Ανάκαμψης θα ωφεληθεί πολλαπλάσια σε σχέση με τις συνεισφορές της.
Σύμφωνα με την παρουσίαση από τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών, τον κ. Σκυλακάκη, το προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έλαβε υπόψη την ενδιάμεση έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη. Καταρτίστηκε ύστερα από αξιολόγηση και προεπιλογή των προτάσεων έργων. Τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση. Σύμφωνα με τον ανακοινωθέντα προγραμματισμό, ως τα τέλη Ιανουαρίου θα ενσωματώνονταν οι παρατηρήσεις της διαβούλευσης και θα πραγματοποιηθεί η αξιολόγηση ωριμότητας κόστους επιλεξιμότητας του συνόλου των δράσεων. Επίσης είχε προβλεφθεί ότι η προετοιμασία του τελικού σχεδίου του θα ολοκληρωθεί μέχρι τον Μάρτιο με την τελική έγκριση που αναμένεται ως τον Μάιο.
Εδώ μπαίνει ένα πολύ σοβαρό θέμα. Η Κυβέρνηση έθεσε σε διαβούλευση ένα κείμενο χωρίς ποσοτικούς στόχους, χρονοδιαγράμματα και πραγματικές κατανομές ποσών και με ελάχιστη εξειδίκευση. Όσο δεν υπάρχουν στο κείμενο της διαβούλευσης αυτά τα ποσά και αυτές οι συγκεκριμένες κατευθύνσεις ενός μεσοπρόθεσμου σχεδίου που θα μπορεί να αντιληφθεί κανείς και να συζητήσει το κριτήριο των επιλογών της διαχείρισης των πόρων, δεν μπορεί να υπάρξει ουσιώδης απάντηση για μια πραγματική ανάπτυξη της χώρας, όταν ιδιαίτερα οι πολιτικές δυνάμεις έχουν και διαφορετική άποψη για το ποιοι πρέπει να είναι οι στόχοι.
Αν επιμείνετε σε αυτήν την πολιτική ότι «εγώ έχω το μαχαίρι και το πεπόνι και αποφασίζω πού θα πάνε οι πόροι», που διαφαίνεται μέσα από τις μέχρι τώρα κινήσεις της Κυβέρνησης, πιστεύω ότι δεν προσφέρετε ουσιαστικά στη σωστή αξιοποίηση των πόρων, για να μην επανέλθω στο αγαπημένο μου θέμα που έχει σχέση με το μοντέλο διακυβέρνησης και τον δημοκρατικό προγραμματισμό.
Σε ό,τι αφορά τώρα το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, ακούω αυτές τις μέρες όλη αυτήν τη συζήτηση. Επειδή όψιμα όλοι θέλετε να αποδείξετε ποιος φταίει, εννοώντας ότι «φταίνε όλοι οι άλλοι εκτός από το δικό μας κόμμα», υπάρχει μια πρόταση εδώ και χρόνια της κυρίας Γεννηματά. Μου κάνει εντύπωση που δεν τη φέρνετε στη δημοσιότητα ή την έχετε ξεχάσει.
Η κυρία Γεννηματά εδώ και δύο χρόνια επιμένει να γίνει μια εξεταστική επιτροπή, να τελειώνουμε με αυτήν τη συζήτηση, που να ξεκινάει από την είσοδο της χώρας και τους όρους που μπήκε στην ΟΝΕ και στο ευρώ μέχρι σήμερα, να κατανείμει ευθύνες, όχι για να αποδώσει ποινικά κολάσιμα πράγματα, αλλά να δώσει μια αξιολόγηση -που όλοι τώρα συζητάμε και λέμε «τι έγινε, ρε παιδιά» και ο καθένας κάθεται στη δική του περίοδο και φέρνει τις δικές του απόψεις- για να αποδειχθούν οι πραγματικές ευθύνες, αν οδήγησε η κρίση στα μνημόνια ή τα μνημόνια στην κρίση, ποιος εξυπηρέτησε και ρύθμισε καλύτερα το χρέος.
Δεν είμαστε στο 2010. Είμαστε στο 2021. Και δόξα τω Θεώ έχουν περάσει πολλές κυβερνήσεις μετά την κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου το 2009-2011. Έχουν περάσει όλα τα μεγάλα κόμματα της Βουλής από τις κυβερνήσεις. Γιατί δεν καθόμαστε να συζητήσουμε με νηφαλιότητα τα πραγματικά στοιχεία και να δούμε;
Υπάρχει, όμως, το προφανές. Το Ταμείο το θεσμοθετήσαμε για να μην καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα. Στην πορεία όλοι το αποδεχθήκατε. Στην πορεία είχε απώλειες για περιουσιακά του στοιχεία. Οφείλονται και σε λανθασμένους χειρισμούς, για εμάς ιδιαίτερα στο πρώτο εξάμηνο του 2015. Τα είπε ο εισηγητής της παράταξης μας. Δεν θα μείνω σε αυτήν την πορεία και το δράμα που έζησαν και οι ομολογιούχοι, που πρέπει να ομολογήσουμε. Πρέπει να κάνει την καλύτερη δυνατή διαχείριση -και αυτός είναι ο στόχος τώρα- για να ανακτήσει μέρος των απωλειών. Η σημερινή ρύθμιση τού δίνει κάποια δυνατότητα.
Επί της ουσίας, όμως, εγώ δεν συζητώ την περαιτέρω παράταση της ύπαρξης του Ταμείου. Δεν θέλω να το εντάξω πουθενά. Να συζητήσουμε την κατάργησή του και τη μεταφορά της περιουσίας του στο δημόσιο και την αρμοδιότητα στον Υπουργό Οικονομικών, ούτε καν στο Υπερταμείο. Και το Υπερταμείο, κύριε Τσακαλώτο, πρέπει να αλλάξει μορφή, να αλλάξει στόχους και κατεύθυνση. Να μην εξαρτάται από τις αποφάσεις αλλότριων δυνάμεων από αυτές που αποφασίζουν για τη χώρα.
Άρα, με αυτήν την άποψη, κύριε Υπουργέ, δεν έχει νόημα η ασυλία σήμερα των συγκεκριμένων στελεχών του Ταμείου, με την οποία εμείς δεν συμφωνούμε.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θέλω να κλείσω με το θέμα των ημερών. Στη μονοφωνία των μέσων μαζικής ενημέρωσης, τον επικοινωνιακό καταιγισμό και την πόλωση που ζούμε αυτές τις μέρες, ευτυχώς που υπάρχουν οι γελοιογράφοι που μας δίνουν μια χαραμάδα ευθυμίας, ο Χατζόπουλος, ο Μητρόπουλος, ο Πετρουλάκης, ο Μακρής και όλοι οι άλλοι. Η καθημερινή αποτύπωση σε σκίτσα είναι όαση ευθύτητας και ευθυκρισίας και απεικονίζουν γυμνή την πραγματικότητα, όπως για παράδειγμα ο Μακρής σήμερα, προαναγγέλλοντας την αυριανή νέα μονομαχία του Πρωθυπουργού με τον Αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης.
Λίγες μέρες πριν, απ’ αυτό το Βήμα είχα προβλέψει και περιγράψει τι θα σήμαινε για την ποιότητα της Δημοκρατίας και του δημόσιου διαλόγου η συζήτηση των Αρχηγών. Δυστυχώς δικαιώθηκα.
Αύριο θα είναι ένας ακόμα γύρος στο ρινγκ της πόλωσης και του διχασμού. Ακόμα και οι εκκλήσεις μας δεν έχουν πια νόημα εις ώτα μη ακουόντων.
Σήμερα δε την τιμητική τους στο δημόσιο διάλογο έχουν οι λεγόμενοι «ισαποστάκηδες», μια κατηγορία εναντίον αυτών που δεν διαλέγουν στρατόπεδο. Κατηγορία εναντίον όσων αντιλαμβάνονται τις δύο στρατηγικές που κατατείνουν στην εφαρμογή του «το’ να χέρι νίβει τ’ άλλο». Από τη μια στο όνομα τού «νόμος και τάξη», που είναι η κύρια πλευρά της αντιπαράθεσης, εμφανίζει το αυταρχικό πρόσωπο της κρατικής ισχύος και της συνεπακόλουθης ατιμώρητης βίας και από την άλλη στο όνομα της ελευθερίας και του δικαιώματος, καλλιεργεί το κλίμα μιας αντίστασης, που ναι μεν ανταποκρίνεται σε δίκαια αιτήματα, όμως δίνει το βήμα σε ανεξέλεγκτα γνωστά και άγνωστα στοιχεία να καταφεύγουν σε παρακρατικές πράξεις που θέτουν σε κίνδυνο ζωές και περιουσίες.
Ό,τι και να κάνουμε, κύριοι συνάδελφοι, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι αυτό είναι διπλό. Δεν υπάρχει καμία ίση απόσταση από κανέναν μας απέναντι σε αυτά. Εγώ και πολλοί αγωνιστές μέσα στο Κίνημα Αλλαγής σε όλη την πορεία του ΠΑΣΟΚ δώσαμε μάχη γι’ αυτά τα δικαιώματα και θα δώσουμε και τώρα και στο μέλλον.
Όποιος λέει όχι στην ατιμώρητη βία της εξουσίας, όχι σε διαδηλώσεις μέσα στην πανδημία αυτήν την κρίσιμη για τον τόπο ώρα, είναι «ισαποστάκης». Λοιπόν, δεν είναι. Είναι σε απόσταση από έναν διχασμό και μια πόλωση που στον καιρό της πανδημίας γίνεται πιο επικίνδυνη από ποτέ. Και η συζήτηση και η ευθύνη αναλογικά βαραίνει κυρίως την Κυβέρνηση, που αυτή ουσιαστικά κυβερνά. Και δεν κυβερνά, κύριε Υπουργέ, με διαγγέλματα! Δεν είναι δυνατόν να κυβερνά με διαγγέλματα. Δεν είναι δυνατόν κάθε φορά που έχουμε οποιοδήποτε πρόβλημα να βγαίνει ο Πρωθυπουργός ως σωτήρας και να δίνει μια απάντηση για το πού θα πάει, να συμβουλεύει τα παιδιά, τον λαό. Υπάρχουν διαδικασίες, υπάρχουν θεσμοί, υπάρχουν κόμματα που πρέπει να μπουν σε έναν δημόσιο διάλογο, που δεν είναι τα αυτιά κλεισμένα, που δεν είμαστε κουφοί μεταξύ μας και δεν ακούει ο καθένας τι λέει ο άλλος. Δεν είμαι αισιόδοξος. Αύριο τι θα γίνει εδώ στη Βουλή; Ακόμα μια μονομαχία χωρίς όρους, χωρίς όρια. Τη συνηθίσαμε. Προσωπικές αντεγκλήσεις, ευθύνες, τι έκανες εσύ, τι έκανα εγώ.
Κύριοι συνάδελφοι, σήμερα έκανε μια δήλωση η κυρία Γεννηματά. Ζητά την αλλαγή της αυριανής συζήτησης. Ζητά να γίνει σε κλίμα εντελώς διαφορετικό από τα μέχρι τώρα, να έρθουν όλοι οι Αρχηγοί με συστολή και μετριοπάθεια και να γίνει μια πολύωρη συζήτηση επί της ουσίας, χωρίς να ανατρέχουμε στο παρελθόν, αλλά να μιλήσουν για το τι πρέπει να γίνει σήμερα στην πολιτική ζωή της χώρας, προκειμένου να ξεπεράσει ο λαός αυτήν τη δύσκολη στιγμή την οποία ζει. Έστω και τώρα ας ακούσετε αυτήν την έκκληση.
Δεν είμαι όμως και πολύ αισιόδοξος…
