Τα αποτελέσματα των εκλογών της 26ης Μαΐου, αποδοκίμασαν την κυβερνητική πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ και όπως όλα δείχνουν, οι κάλπες της 7ης Ιουλίου δεν πρόκειται να αντιστρέψουν αυτή την εικονα.
Ιδιαίτερα μεγάλη ήταν η στροφή του αγροτικού κόσμου. Είναι πλέον κατανοητό σε όλους τους έλληνες παραγωγούς, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε ούτε στόχους, ούτε συγκεκριμένο Εθνικό Σχέδιο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης που να αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του τομέα ώστε να διαδραματίσει ρόλο αντάξιο της σημασίας του στην ανάταση της Εθνικής οικονομίας. Για την ακρίβεια δεν είχαν Πρόγραμμα Αγροτικής Πολιτικής.
Με τη μεγάλη αύξηση των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών, αφαίρεσαν σημαντικούς πόρους από το αγροτικό εισόδημα που σε συνδυασμό με την κατάργηση όλων των μέτρων που συνέβαλαν στην μείωση του κόστους παραγωγής, την έλλειψη χρηματοδοτήσεων από τις τράπεζες και την πλήρη απορρύθμιση της αγοράς, οδήγησαν τους παραγωγούς σε απόγνωση. Οι αγρότες είναι πλέον απροστάτευτοι και εγκλωβισμένοι στα ζητήματα ρευστότητας που τους ταλανίζουν, διότι ο αυτόματος πιλότος των κοινοτικών επιδοτήσεων, όπως και αποσπασματικές λύσεις τύπου de minimis, δεν δίνουν λύσεις στα προβλήματα τους.
Αλλά ούτε και το πρόγραμμα της ΝΔ, δείχνει ότι αντιλαμβάνονται ποιά είναι τα προβλήματα του αγροτικού χώρου, αφού κινείται με γενικολογίες σε τροχιές παρελθόντος χωρις στην πραγματικότητα να δίνουν ούτε μια συγκεκριμένη απάντηση σε αυτά που απασχολούν την πλειονότητα των αγροτών.
Εμείς τόσο ως Κίνημα αλλαγής τώρα αλλά και ως ΠΑΣΟΚ στο παρελθόν, είχαμε, έχουμε και θα έχουμε άποψεις και θέσεις για τον αγροτικό τομέα. Στο επίκεντρο των πολιτικών μας βρίσκεται ο κάτοικος της υπαίθρου που παράγει και ζει από αυτό, ο οριακά βιώσιμος αγρότης που παλεύσει για την επιβίωση του.
Το πρόγραμμα μας περιλαμβάνει: (α) μέτρα άμεσης ανακούφισης των αγροτών, όπως αυτά αποτυπώθηκαν στην πρόταση νόμου που καταθέσαμε στην Βουλή, τον περασμένο Νοέμβριο, (β) μεσοπρόθεσμα μέτρα παραγωγικής ανασυγκρότησης και (γ) διαρθρωτικές παρεμβάσεις που σχετίζονται με τις ανατρεπτικές αλλαγές που φερνει η ΚΑΠ 2021 στην ευρωπαϊκή αγροτική οικονομία, όπως αυτά αναλύονται στο κείμενο που ακολουθεί.
ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΑΛΛΑΓΗΣ
Η πρώτη δέσμη έχει επισημοποιηθεί με την κατάθεση σχετικού νομοσχεδίου από το κόμμα μας (Νοέμβριος 2018), με «ΠΡΩΤΗ ΔΕΣΜΗ ΜΕΤΡΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ», όπου, μεταξύ άλλων και ειδικά για τους αγρότες, προβλέπονται τα εξής:
- Τα κέρδη από ατομική αγροτική επιχείρηση φορολογούνται αυτοτελώς με συντελεστή δεκατρία τοις εκατό (13%) και η βασική ενίσχυση μέχρι του ποσού των 20.000 ευρώ δεν φορολογείται.
- Θέσπιση Ειδικού Ακατάσχετου τραπεζικού λογαριασμού Αγροτών
- Αποσύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών για τους αγρότες από το φορολογητέο εισόδημα, μείωση εισφορών, επαναφορά των κλιμάκων και καθιέρωση ανώτερου πλαφόν.
- Οι νέοι αγρότες για τα τρία πρώτα έτη από την έναρξη της δραστηριότητάς τους καταβάλουν μόνο τις εισφορές που αντιστοιχούν στην υγειονομική περίθαλψη και το 50% του συνόλου των εισφορών για τα επόμενα δύο έτη.
- Κίνητρα σε αγρότες οργανωμένους σε Ομάδες Παραγωγών και Συνεταιρισμούς με 35% μειωμένη φορολογία του εισοδήματος τους που προέρχεται από παραδόσεις αγροτικών προϊόντων παραγωγής τους σε ομάδες παραγωγών και αγροτικούς συνεταιρισμούς των οποίων είναι μέλη και 5 μονάδες επιπλέον επιστροφής ΦΠΑ για τους αγρότες του ειδικού καθεστώτος.
- Καθιέρωση κάρτας αγροτικού πετρελαίου
- Επαναναφορά της εξαίρεσης των αγροτεμαχίων από τον συμπληρωματικό ΕΝΦΙΑ οριστικά και αμετακλήτως.
Δεύτερη δέσμη: Μέτρα παραγωγικής ανασυγκρότησης
- Προώθηση της Οργάνωσης των παραγωγών σε συλλογικότητες, διότι αποτελούν τον μόνο τρόπο για την βελτίωση της οικονομικής τους θέσης στην αγροδιατροφική αλυσίδα εφοδιασμού και στην μείωση του κόστους παραγωγής. Αυτό θα επιτευχθεί , μέσω φοροααπαλλακτικών πολιτικών και προνομιακής τους πρόσβασης σε όλα τα κοινοτικά προγράμματα χρηματοδότησης για τον εκσυγχρονισμό των εκμεταλλεύσεων και την μεταποίηση των προϊόντων τους.
- Με στόχους για την αειφορία του τομέα και την μείωση του κόστους παραγωγής, αξιοποίηση των χρηματοδοτήσεων των κοινοτικών διαρθρωτικών ταμείων για μικρά και μεγάλα έργα υποδομής στην άρδευση και την ενεργειακή αυτοτέλεια των αγροτικών εκμεταλλεύσεων καθώς και στην χρήση των νέων τεχνολογιών για την γεωργία ακριβείας.
- Ενισχύουμε την ανταγωνιστικότητα και την εξωστρέφεια καθορίζοντας τα «Εθνικά μας Προϊόντα» (Γαλακτοκομικά/Αιγοπρόβειο κρέας/Φρούτα και Λαχανικά.Κρασί/Βαμβάκι).Συνδέουμε την παραγωγή με την μεταποιητική βιομηχανία και τις εξαγωγές, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη αξία στα προϊόντα.
Η ΚΑΠ ΜΕΤΑ το 2020 – ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ
Πριν από ένα χρόνο περίπου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρουσίασε τις προτάσεις της για την Κ.Α.Π. 2021-2027. Σε αυτό το διάστημα, η κυβέρνηση, απλώς διαχειρίστηκε επικοινωνιακά το ζήτημα, αγοράζοντας πολιτικό χρόνο ενώ οι συζητήσεις στην Ε.Ε. προχωρούν ερήμην μας, δημιουργώντας τετελεσμένα, όταν είναι γνωστό και προφανές, ότι η νέα ΚΑΠ θα είναι καθοριστική όχι μόνο για την επόμενη προγραμματική περίοδο αλλά για όλα τα χρόνια που έρχονται.
Η προτεινόμενη ΚΑΠ 2021-2027, χαρακτηρίζεται ως μειωμένου προϋπολογισμού, αφού πληρώνει εξ ολοκλήρου το Brexit και συνεισφέρει επιπλέον 24,2 δισεκατομμύρια ευρώ στην ανάπτυξη από την Ευρωπαϊκή Ένωση άλλων πολιτικών, όπως είναι π.χ. η νέα πολιτική για την ασφάλεια και τα διαρκώς διογκούμενα κονδύλια που απαιτούνται για την αντιμετώπιση του προσφυγικού. Επιπλέον, η εξωτερική σύγκλιση, υπέρ των χωρών της ανατολικής Ευρώπης καθώς και των νεοεισερχομένων στην Ε.Ε., θα επιφέρει ακόμα μεγαλύτερη μείωση στους προϋπολογισμούς των παλιών κρατών μελών.
Με βάση αυτά, η συνολική χρηματοδότηση της ΚΑΠ στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον προτεινόμενο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναμένεται την περίοδο 2021-2027 να επιφέρει μείωση κατά 4,3% στον 1ο Πυλών και κατά 15% στον 2ο.
Οι θέσεις μας: Ποτέ επί ΠΑΣΟΚ (αναφερόμαστε σε προηγούμενα χρόνια πριν από το Κίνημα Αλλαγής) δεν έχουμε φέρει στην χώρα μειωμένο προϋπολογισμό ΚΑΠ.
Οι θέσεις μας στο ζήτημα του προϋπολογισμού και της εξωτερικής σύγκλισης, θα πρέπει να είναι, ενιαία, συμπαγής και αδιαπραγμάτευτη. Η διάρθρωση της ευρωπαϊκής γεωργίας με τις μικρές οικογενειακού τύπου αγροτικές εκμεταλλεύσεις δεν μπορεί να «σταθεί» στο διεθνή ανταγωνισμό χωρίς οικονομική στήριξη. Η προσπάθεια δε που γίνεται από τους ευρωπαίους αγρότες για παραγωγή ποιοτικών, ασφαλών και φτηνών για τον καταναλωτή προϊόντων με όρους προστασίας του περιβάλλοντος, επιβαρύνει ιδιαίτερα το κόστος παραγωγής.
Η μείωση του προϋπολογισμού για την ΚΑΠ δεν είναι μονόδρομος και η εξωτερική σύγκλιση δεν είναι δεδομένη, πρέπει να επιμείνουμε στις θέσεις μας δημιουργώντας συμμαχίες, τόσο σε επίπεδο συμβουλίου, όσο και ευρωκοινοβουλίου. Διότι δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η τελική μορφή που θα πάρει η ΚΑΠ, όχι μόνο σε θέματα προϋπολογισμού αλλά και δομής, θα πρέπει να συνδιαμορφωθεί με το νέο Ευρωκοινοβούλιο, αφού το απερχόμενο αποφάσισε ότι είναι αναρμόδιο να αποφασίσει για θέματα που αφορούν χρονική περίοδο πέραν της λειτουργίας του.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο, η ΚΑΠ εντείνει την φιλοπεριβαλλοντική της διάσταση αφού το 40% των άμεσων ενισχύσεων θα καταβάλλεται στους γεωργούς μέσω της τήρησης αγροπεριβαλλοντικών κανόνων.
Οι θέσεις μας: Το νούμερο είναι τεράστιο, ιδιαιτέρως αν ληφθεί υπ’ όψιν ότι η ΚΑΠ έχει προσφέρει μέχρι σήμερα περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο τομέα παραγωγής στην διατήρηση του περιβάλλοντος. Και δημιουργούνται επίσης και ερωτήματα, όταν προτείνονται ενιαίες οριζόντιες περικοπές για όλες τις χώρες, τη στιγμή που τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίζονται στις ζώνες εντατικής βοοτροφίας και η Ελλάδα όπως και σχεδόν όλες οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου δεν συγκαταλέγονται σε αυτές.
Συνδυαστκά με την μεγαλύτερη ευελιξία που χαρακτηρίζει την προτεινόμενη ΚΑΠ, θα πρέπει να σχεδιαστούν απλά στην εφαρμογή τους και αποδοτικά για τους έλληνες αγρότες μέτρα που να λαμβάνουν υπ’ όψιν ότι το 1/3 της καλλιεργήσιμης γης βρίσκεται σε περιοχές με φυσικους περιορισμούς, όπου η άσκηση της γεωργικής δταστηριότητας έχει έντονα φιλοπερβαλλοντική διάσταση. Η προσμέτρηση της εξισωτικής αποζημίωσης στο 40%, είναι λογική και εφικτή λύση.
Τέλος, η προτεινόμενη ΚΑΠ, μπορεί τυπικά να έχει ως ημερομηνία λήξης το 2027, επι της ουσίας όμως αναφερόμαστε σε μια δοκιμαστική περίοδο που θα κρίνει «τι μέλλει γενέσθαι» μετά την ημερομηνία αυτή. Θα πρέπει λοιπόν, να προετοιμαζόμαστε και για την μεθεπόμενη προγραμματική περίοδο με τα δεδομένα που έχουμε μέχρι τώρα δηλαδή, ένα διαρκώς πιο απλουστευμένο τρόπο καταβολής των κοινοτικών ενισχύσεων στην καλλιεργούμενη γη και το τέλος της προστασίας που προσέφεραν τα ιστορικά Δικαιώματα, καθιστώντας εμμέσως πλην σαφώς το αγροτικό επάγγελμα «κλειστό».
Οι θέσεις μας: Αξιολογούμε την διαφύλαξη των μέσων παραγωγής ως βασική αρχή για την βιωσιμότητα του πρωτογενούς τομέα (Πρόγραμμα Ελλάδα):
- Με χωροθέτηση της αγροτικής γης και προστασία της από άλλες χρήσεις.
- Με ήπιες πολιτικές φοροκινήτρων ώστε η γη να οδηγηθεί σε αυτούς που την καλλιεργούν.
- Δυνατότητα δημιουργίας, μέσω της αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου, μικρών εταιρικών σχημάτων μεταξύ ιδιοκτητών και καλλιεργητών, ακόμα και ενδοοικογενειακών.
- Με λύσεις που θα παίρνουν υπ’ όψιν και θα οριστικοποιούν τους αναδασμούς
- Με μικρές Τράπεζες Γης, ως τελική λύσης, σε περιφερειακό επίπεδο (διαχείριση της κατά το πρότυπο των βοσκοτόπων) και ενοικίαση της σε συλλογικές οργανώσεις και παραγωγούς με κριτήρια βιωσιμότητας με προτεραιότητα στους νέους.
Έχουμε μπροστά μας μια πενταετία, για να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε μια ευέλικτη μορφή πολιτικής γης -όλοι καταλαβαίνουμε ότι είναι μια πολιτική που μπορεί να δώσει αποτελέσματα μεσοπρόθεσμα- στοχεύοντας σε βιώσιμες αγροτικές εκμεταλλεύσεις, στην πρόσβαση των νέων στην αγροτική γη, στην συγκράτηση των τιμών των ενοικίων και στην πάταξη της φοροδιαφυγής που σημειώνεται μέσω των άτυπων ενοικιάσεων.
